Papatya çayı, doğal tadının yanı sıra vücuda çeşitli yararlar sağlayan popüler bir içecektir. Papatya çiçeklerinin toplanıp kurutulmasıyla elde edilen bu çay, kafein içermemesinden dolayı yeşil veya siyah çaya alternatif olarak tüketilir. Papatya çayının faydaları, farklı türlerde antioksidanlar barındırmasından kaynaklanmaktadır. Bu antioksidanların bazıları, kalp hastalığı ve kanser de dahil olmak üzere çeşitli hastalıklara yakalanma risklerini azaltmada rol oynayabilmektedir. Papatya çayı aynı zamanda, gastrointestinal sisteme (sindirim sistemi) ve uykuya yardımcı olabilecek özelliklere sahiptir. Bu yazıda, sizler için papatya çayının 5 potansiyel sağlık yararı bilimsel veriler ışığında derlenmiştir. Keyifli okumalar dileriz. 

Papatya çayının faydaları

1. Papatya çayının uyku kalitesi üzerindeki etkileri 

Papatya çayı, uyku kalitesini arttıran benzersiz bir içecektir. Papatya çayının bu özelliği, eski tıp uygulamalarından beri bilinmektedir. Papatyalar, beyinde uykusuzluğu azaltan ve uykunun gelmesini sağlayan bazı özel reseptörlere bağlanan, apigenin adı verilen bir antioksidan içerir. Apigenin, kronik uykusuzluğa da iyi gelebilmektedir.

Yeni doğum yapmış 80 kadın üzerinde yapılan bir çalışmada, kadınlar iki gruba ayrılmış ve bir grup iki hafta boyunca düzenli olarak papatya çayı içerken, diğer grup hiçbir çay tüketmemiştir. İki hafta sonucunda yapılan ölçümlerde, papatya çayı içen gruptaki kadınlar, bu çayı tüketmeyen gruba kıyasla, daha iyi uyku kalitesi bildirmiştir. Ayrıca, uyku sorunları ile bağlantılı daha az depresyon ve fiziksel belirtiler göstermiştir. Papatya çayı tüketimi durduktan iki hafta sonra yapılan ölçümlerde ise, iki grup arasında bir fark gözlenmemiştir. Bu da papatya çayının kullanım süresi boyunca etki gösterdiğini, uzamış bir etkisinin olmadığını düşündürtmektedir.

Bir başka çalışmada ise 28 gün boyunca, günde iki kere 270 mg papatya özü tüketen kişilerin, gece vakti 1/3 oranında daha az uyanık oldukları ve özü tüketmeyenlerden ortalama 15 dakika daha hızlı uyudukları bulunmuştur.

Bu bulgular umut verici olsa da, papatya çayının uyku üzerindeki etkilerinin derecesini belirlemek için daha fazla klinik çalışmaya ihtiyaç duyulmaktadır. Yine de yatmadan önce papatya çayı içmek, uykuya dalma ve kolay uyanma gibi konularda sorun yaşayan insanların denemesi gereken bir yöntemdir. 

2. Papatya çayının sindirim sistemi üzerindeki etkileri

Bağırsaklar vücudun ikinci beyni gibidir ve bu nedenle de, düzenli bir sindirim sistemi genel sağlık açısından son derece önemlidir. Papatya çayı, geleneksel olarak bulantı ve gaz da dahil olmak üzere çeşitli sindirim rahatsızlıklarını tedavi etmek için kullanılmıştır.

Klinik ortamda tekrarlanmamış, sadece hayvanlar üzerinde yapılan çalışmalar, papatyaların belirli gastrointestinal hastalık risklerini azaltarak, daha sağlıklı bir sindirime yardımcı olduğunu öne sürmektedir. Örneğin; fareler üzerinde yapılan birkaç çalışmada, papatya özütünün ishale karşı koruma potansiyeline sahip olduğu bulunmuştur. Bu yararın, papatyanın sahip olduğu antienflamatuar özelliklerden kaynaklandığı düşünülmektedir. Sıçanlarda yapılan bir başka çalışmada ise, papatya mide ülserlerini önlemeye yardım etmede etkili bulmuştur. Papatya mide asitliğini azaltarak, ülser gelişimine katkıda bulunan bakterilerin büyümesini engelleyebilir. Bu bulgulara rağmen, papatyanın sindirim sistemindeki rolünü doğrulamak için daha fazla klinik araştırmaya ihtiyaç vardır.

3. Papatya çayının belirli kanser türlerine karşı potansiyel koruyuculuğu

Papatya, daha öncede belirtildiği gibi bir antioksidan olan apigenin içerir. Hücre kültürü üzerinde yapılan laboratuvar deneylerinde, apigeninin özellikle, sindirim sistemi, göğüs, deri, prostat ve rahim kanseri hücreleri ile savaştığı gösterilmiştir. Ayrıca, 537 kişiyle yapılan bir çalışmada, haftada 2 ila 6 kez papatya çayı içenlerin, papatya çayı içmeyenlere göre tiroid kanseri gelişme olasılığının önemli ölçüde daha az olduğu gözlemlenmiştir.

Bu bulgular ümit verici olsa da, papatya çayı kanserin önlenmesindeki rolü hakkında bir sonuç çıkarmak için daha yüksek sayıda insanla, klinik araştırmalar yürütülmesi gerekmektedir.

4. Papatya çayının kan şekeri kontrolü üzerinde faydaları 

Papatya çayı içmek kan şekeri seviyelerini düşürmeye yardımcı olabilir. Ayrıca, papatya çayında bulunan antienflamatuar özellikler, kan şekeri seviyeleri kronik olarak yükseldiğinde ortaya çıkan pankreas hücre zararına karşı savaşabilir. Pankreas, kandaki şekeri düşürmekten sorumlu hormon olan insülini ürettiği için, diyabet hastalığında, sağlıklı tutulması son derece önemli olan bir organdır.

64 diyabetik kişiden oluşan bir çalışmada, çalışmaya katılanlar, sekiz hafta boyunca günlük olarak su ya da papatya çayı tüketmişlerdir. Çalışma sonucunda, papatya çayı tüketenlerin ortalama kan şekeri seviyeleri su tüketenlere oranla daha düşük bulunmuştur. İnsan çalışmaları dışında yapılan hayvan deneyleri de papatya çayının, açlık kan şekeri seviyelerini önemli miktarda azalttığını ve öğün sonrasındaki kan şekeri artışlarını da önlediğini göstermektedir. Papatya çayının kan şekerinin kontrolündeki rolü ile ilgili kanıtlarının çoğu hayvan çalışmalarından elde edilen sonuçlara dayansa da, çalışmaların sonuçları umut vericidir.

5. Papatya çayının kalp sağlığı üzerindeki etkileri

Kan basıncı (tansiyon) ve kolesterol, kalp hastalıklarının önemli belirteçlerindendir. Papatya çayının içinde bol miktarda bulunan ve iyi bir antioksidan olan flavonun bu belirteçleri nasıl etkilediği araştırılmıştır. 

64 diyabetik hastayı içeren bir çalışmada; yemekle papatya çayı içenlerin toplam kolesterol, trigliserit ve kötü kolesterol olarak bilinen LDL kolesterol düzeylerinde, su içenlere kıyasla kayda değer iyileşmeler olduğu bulunmuştur. Papatya çayının kalp sağlığını geliştirmedeki rolünü doğrulamak için daha fazla araştırma yapılması gerekse de bu etkiler ispatlanıncaya kadar günlük diyete ilave etmenin faydası bulunmaktadır. 

Papatya çayının diğer potansiyel yararları

Papatya çayının aşağıdaki sıralanan yararları geleneksel yöntemlere dayanmaktadır ve bilimsel araştırmalarla desteklenmemektedir:

• Bağışıklık sistemini kuvvetlendirmek: Yine geleneksel tedavilerde tavsiye edilen bir uygulama soğuk algınlığını önlemek ve tedavi etmek için papatya çayı içmektedir. Bununla beraber, papatya çayının soğuk algınlığını önlediği ya da daha çabuk iyileştirdiğine dair bir klinik çalışma bulunmamaktadır. Bazı kişiler papatya çayının boğaz ağrılarına iyi geldiğini belirtmişlerdir. 
• Anksiyete ve depresyonu hafifletmek: Papatya özünün anksiyete ve depresyonun şiddetini azaltabileceğine dair bazı kanıtlar vardır ancak bu çaydan ziyade, çoğunlukla aromaterapi olarak kullanılmasına veya ek olarak alınmasına dayanmaktadır.
• Cilt sağlığını iyileştirmek: Sabunlar, losyonlar ya da göz kremleri gibi kozmetik ürünler papatya özü içerebilir. Bu tip ürünlerin nemlendirici olduğu ve ciltteki iltihaplarda azaltılma veya düzelme sağladığı bildirilmiştir. 
• Kemik kaybını önlemek: Bazı uzmanlar, papatya çayının osteoporoz gibi durumlara yol açan kemik kaybını önlemede rol oynayabileceğini iddia etse de bu konuyla ilgili bilimsel kanıt zayıftır. 

Bu sağlık iddiaları hakkında kanıt olmaması, yanlış oldukları anlamına gelmemektedir. Bu iddialar gelecekte uygun klinik araştırmalarla kanıtlanabilir.

Papatya çayının yan etkileri

Papatya çayı içmek çoğu insan için hiçbir risk teşkil etmez ancak papatya ailesinden olan yakup otu ve krizantem gibi bitkilere alerjisi olan bireylerde, papatya alerjisi de ortaya çıkabilir. Ayrıca papatya içeren kozmetik ürünler, göz ile doğrudan temas ederse tahrişe neden olabilir. Dahası bu tahriş konjonktivite yol açabilir.

Küçük çocuklarda, hamile veya emziren kadınlarda ve karaciğer veya böbrek hastalığı olan kişilerde papatya çayı içmenin güvenliliği araştırılmamıştır. Bu nedenle eğer siz ya da bir yakınınız bu özellikleri taşıyorsa, papatya çayı içmeden önce bir doktora danışılmalıdır. Şu ana kadar papatya çayı içmenin yaşamı tehdit eden yan etki veya toksisite oluşturduğu hakkında herhangi bir rapor bulunmamaktadır.

Sağlıklı günler dileriz. 

Uzman Diyetisyen PINAR ÇOBAN